POGODA

Reklama


Wydarzenia

Dr Józef Pluciński • Poniedziałek [17.10.2011, 07:19:11] • Świnoujście

Dawne pomorskie drogi

Dawne pomorskie drogi

Tak wyglądały przed wiekami najważniejsze nawet pomorskie drogi.(fot. Archiwum autora )

W czasach wszechobecnego Internetu, telefonów komórkowych i innych cudów techniki łącznościowej, trudno sobie wyobrazić, że przez tysiąclecia komunikację między ludźmi i kulturami utrzymywano za pośrednictwem szlaków handlowych, gościńców jak też rzek i szlaków morskich.

Głownie były to jednak drogi, lub to, co tak kiedyś nazywano. Przetarte w leśnych gęstwinach trakty, omijające liczne bagna i inne przeszkody, służyły kontaktom między zamieszkujących region plemionami, później kupcom, urzędnikom książęcym, czy wędrowcom. Ale nie tylko. Również nieproszonym gościom - najeźdźcom z sąsiednich czy dalszych krajów.

Powyższe jest prologiem do krótkiego zarysu dziejów pomorskich dróg, w tym także w najbliższym nam, wolińsko-uznamskim regionie. Wbrew pozorom jest to nawet ciekawa historia.

Przez długie wieki wszystkie pomorskie drogi, w tym także te najważniejsze, państwowe, były według współczesnych klasyfikacji drogami polnymi. Najstarsza zachodniopomorska droga bita (dziś się mówi utwardzona) pochodzi z XVI wieku i stanowiła ją grobla usypana na grząskim miejscami odcinku między Szczecinem a dzisiejszym Szczecin Dąbiem, wtedy samodzielną miejscowością. Na jej koronie położony została brukowana droga, która przetrwała wieki i jest faktycznie podłożem obecnej szosy łączącej Szczecin z jego dzielnicą Dąbie.

Minąć musiało niemal trzy wieki, zanim coś na pomorskich drogach znów dziać się zaczęło. A działo się to wszystko powoli jako że region był bardzo ubogi, dodatkowo niszczony licznymi wojnami. Dobrze już zarysowaną sieć dróg stanowiły szerokie, przeważnie piaszczyste, lub błotniste, nie utwardzone gościńce. Podczas suszy, wyładowane wozy tonęły zatem w piasku, a jesienną czy zimową porą, w błotnym grzęzawisku. Niezależnie więc od pory roku i pogody, ówcześni podróżni mieli zawsze powody do narzekań. Przez Pomorze zaś przechodziły wówczas trzy bardzo ważne szlaki handlowe: z Brandenburgii do Gdańska, ze Szczecina na Kujawy i wreszcie z wysp Uznam i Wolin t.zw. droga rybna, idąca na południe przez Stargard, Poznań na Śląsk. Dzięki tej ostatniej, ryby złowione w Bałtyku, trafiały na stoły w Wielkopolsce czy na Śląsku.

Dawne pomorskie drogi

Typowa niegdyś pomorska droga.(fot. Archiwum autora )

Jak już wspomniałem jeszcze na początku XIX wieku, co także widać na wielu rycinach z tamtych czasów, wszystkie drogi, w tym także te najważniejsze, państwowe, były faktycznie drogami polnymi. Drogi krajowe różniły się od lokalnych oznakowaniem kamieniami milowymi pokazującymi odległość do celu ( zwykle stolicy). Tu na Pomorzu odległość była podawana w milach pruskich (1 mila pruska = 7.532 m). Zwykle też drogi państwowe, jako te służące m.in. poczcie, dyliżansom i przemarszom wojsk, zaopatrzone były w bardziej trwałe, pewniejsze przeprawy przez rzeki i mokradła. I tak było wiele wieków.

Dawne pomorskie drogi

Przydrożny kamień milowy z okolic Berlina. (fot. wikipedia.pl )

Na większą skalę, budowę twardych nawierzchni na pomorskich drogach rozpoczęto właściwie od lat dwudziestych XIX wieku. Był to bowiem warunek sprawnego administrowania i rozwoju gospodarczego regionu, oraz aktywizacji handlu i rozwoju produkcji rolnej dużych junkierskich gospodarstw. W odróżnieniu od dotychczasowych dróg polnych, czyli naturalnych, główne drogi, które pokryte zostały ubitym tłuczniem, "kocimi łbami" lub kostką brukową, nazywano " drogami sztucznymi " (Kunststrasse, Chaussee). Zważywszy na ówczesne natężenie ruchu i rodzaj środków lokomocji, były te drogi praktycznie niezniszczalne. Potwierdza to jeszcze dziś ich stan, w miejscach gdzie się ostały.

O ile dla zbytu zboża, buraków czy ziemniaków, twarde drogi były bardzo przydatne, to w niektórych dziedzinach spowodowały regres. Tak było n.p. z tradycyjnym handlem trzodą chlewną. Trzeba bowiem wiedzieć, że dawnymi czasy, późna jesień to był okres przeganiania przez Pomorze ogromnych nieraz stad świń. Wielkie hordy wypasionych w bukowych i dębowych lasach Wielkopolski czworonogów, wędrowały drogami do portu w Szczecinie, albo jeszcze dalej na północ i zachód. Takie zagony świnek docierały nawet na wyspy Wolin i Uznam. Na szlakach przegonów organizowane były stacje, gospody z zagrodami, mieszczącymi nieraz do 2-ch tysięcy chrząkających wędrowców. Znużone świnki zażywały tam odpoczynku i dokarmiane były parzonym grochem i ziemniakami, by nie straciły krągłości swych eksportowych boczków.

Dawne pomorskie drogi

Tak mógł wyglądać zasłużony odpoczynek świnek wędrowniczek. (fot. Archiwum autora )

Dla wytrenowanych na leśnych pastwiskach kłapouchów, pokonywanie piaszczystych lub błotnistych dróg, było fraszką. Gorzej, gdy przyszło kopytkować bez trzewiczków, po brukowanej nawierzchni szosy. Z czasem więc owe przegony świńskich stad ustały, tym bardziej, że zostały też prawnie zakazane. Podobnie było z gąskami także wędrującymi niegdyś w tysięcznych stadach z Wielkopolski przez Pomorze. W początkach XIX wieku te handlowe, gęsie perygrynacje, zostały także zakazane.

Dawne pomorskie drogi

Jesienią na pomorskich traktach szarogęsiły się gęsi. (fot. Archiwum autora )

Wraz z budową szos, w początkach XIX w. na pomorskich drogach pojawiły się psie zaprzęgi. Pozostawało to w ścisłym związku z przysłowiową niegdyś pomorską biedą. Z braku innego zwierzęcia pociągowego, wędrowni drobni kupcy, posługiwali się wózkami zaprzęgniętymi w pieski pociągowe. Zaprzęgi te były bardzo wytrwałe, pokonywały dziennie do 70 kilometrów. W 1850 r. doszło nawet do swoistego wyścigu między psim zaprzęgiem, a dyliżansem pocztowym. Na odcinku ze Szczecina do Stargardu, zwycięskim okazał się psi team.

Dawne pomorskie drogi

Wędrowny handlarz z wózkiem ciągniętym przez psa, dość częsty niegdyś widok na pomorskich drogach. (fot. Archiwum autora )

Jeśli przypominamy sobie niegdyś obowiązującą lekturę szkolną „Placówka” Bolesława Prusa, to takim właśnie psim zaprzęgiem na wieś gdzie mieszkał rolnik Ślimak, przybył niemiecki kolonista.

O tym, jak pomorskie bite drogi budowano, opowiem w następnym odcinku.

źródło: www.iswinoujscie.pl


komentarzy: 10, skomentuj, drukuj, udostępnij

Twoim Zdaniem

Dodaj Komentarz

Dodając komentarz akceptujesz
Regulamin oraz Politykę prywatności.

Zauważyłeś błąd lub komentarz niezgodny z regulaminem?
 
Oglądasz 1-10 z 10

• Piątek [21.10.2011, 22:19:36] • [IP: 31.63.211.**]

Tak jest do dzisiaj w Świnoujściu.

odyseusz • Piątek [21.10.2011, 17:02:52] • [IP: 88.156.235.***]

tak tez wygladały drogi w polsce przedwojennej.i to nie jest bajer tylko tak było.

Gość • Środa [19.10.2011, 16:02:42] • [IP: 217.97.199.**]

wystarczy wejsc na iswinoujscie i po lewej kliknac na s.w.i tam sa wszystkie artykuły

Gość • Wtorek [18.10.2011, 19:18:06] • [IP: 80.245.180.***]

Pan Józef znów zaprosił na ciekawą lekcje historii, dziekujemy P.S. Proszę nie ustawać w tych jakże zacnych działaniach edukacyjnych

Gość • Wtorek [18.10.2011, 09:37:30] • [IP: 128.1.2.**]

Bardzo ciekawy artykuł. Od jakiegos czasu znajduje podobne na iSwinoujscie i prosze o następne. Pozdrowienia z Gdyni.

Gość • Wtorek [18.10.2011, 09:09:55] • [IP: 87.58.220.**]

więcej o starych drogach proszę;) Juz ich nie ma ale zostały równo sadzone stare drzewa...

Ogre • Wtorek [18.10.2011, 08:33:50] • [IP: 31.63.197.**]

A było o Sankowej?

Gość • Poniedziałek [17.10.2011, 23:45:54] • [IP: 80.245.178.***]

ale to już było

Gość • Poniedziałek [17.10.2011, 21:45:50] • [IP: 77.253.141.***]

Artyuł jak zawsze na poziomie.Mam prośbę napisz Pan historię hali sportwej przy ul.Piłsudzkiego idawnym stadionie za amfiteatrem.Sprowokował mnj ten artykuł oSiR.Miszkam w tym mieści przeszło60 lat.

Gość • Poniedziałek [17.10.2011, 11:11:20] • [IP: 93.94.185.**]

Dzięki za świetny artykuł, czekamy na więcej :)

Oglądasz 1-10 z 10
■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344
■ Posiedzenie Komisji Zdrowia i Spraw Społecznych zostało odwołane. O nowym terminie zostaną Państwo powiadomieni. Z poważaniem Grzegorz Koss Przewodniczący Komisji Zdrowia i Spraw Społecznych ■ Rok temu, 24 marca, tragiczne wydarzenie wstrząsnęło mieszkańcami: śmierć trzynastoletniego ucznia Szkoły Podstawowej nr 6 (przy ulicy Kościuszki) pozostaje zagadką, budząc pytania o bezpieczeństwo i sprawiedliwość. Trzy tygodnie przed tym nieszczęśliwym porankiem, chłopiec doświadczył przemocy ze strony kolegi z klasy na terenie dawnej "Penelopy", zdarzenie to zostało zarejestrowane przez kamery. Bójkę oglądało i nagrywało wielu uczniów. Następstwa tego zdarzenia były na tyle poważne, że matka chłopca zdecydowała się na wyjazd do Szczecina na wykonanie tomografii komputerowej głowy dziecka. Lekarz wydał zaświadczenie zwalniające 13-latka z zajęć wf. Chłopiec nadal się źle czuł. ■ Linie 5 i 5T wracają na stałą trasę "Komunikacja Autobusowa” Sp. z o.o. informuje, że od piątku 22 marca 2024 r.: · linie 5 i 5T wracają na stałą trasę w związku z otwarciem ul. Mostowej dla ruchu pojazdów samochodowych, · tymczasowa linia 5O przestanie kursować, · rozkłady jazdy dostępne będą na stronie: www.ka.swinoujscie.pl Szczegółowych informacji udziela całodobowo dyspozytor Spółki pod numerami telefonów: 91 321 45 40 lub 797 403 504. Zachęcamy pasażerów o dokonywanie zakupu biletów i karnetów: · z wykorzystaniem aplikacji GoPay, mPay; · poprzez kasowniki – biletomaty do płatności bezgotówkowych; · w wyznaczonych punktach sprzedaży biletów ■ Od teraz w nocy za dyżur aptek uważane są te pełnione przez kolejne 2 godziny zegarowe między 19:00 a 23:00. Zarządzeniem Prezydenta Miasta Świnoujście Nr 168/2024 z 11 marca 2024 roku określono, że dyżury w porze nocnej na terenie miasta w 2024 roku w godzinach 21:00 – 23:00, będą pełnione przez Aptekę „Centrum Zdrowia” przy ul. Grunwaldzka 21, zaczynając od 16 marca 2024 roku ■ Kradzież aut w Polsce w 2023 to wzrost prawie 36 proc. do poprzedniego roku ■ Premier Donald Tusk po ujawnieniu przez "Newsweeka" nieprawidłowości w Collegium Humanum zarządził przyjrzenie się dyplomom kandydatów do spółek Skarbu Państwa. Nikt z dyplomem tej uczelni nie ma szans na stanowisko. Wśród polityków i działaczy obecnej większości rządzącej zaczęło się ukrywanie związków z Collegium Humanum ■ W sobotę, 2 marca, około godziny 18:00, na ogrodach działkowych, wjazd na końcu ulicy Krzywej, doszło do brutalnego ataku na kobietę. Zdarzenie miało miejsce kilkadziesiąt metrów za świetlicą ogródków działkowych. Ofiara, która doznała obrażeń głowy oraz klatki piersiowej, została niezwłocznie przewieziona do szpitala w Świnoujściu. Niestety, mimo usilnych starań, kobieta zmarła ■ Dostaliśmy list od Mieszkańca Ognicy na temat remontu ulicy Mostowej. "Witam serdecznie Panie redaktorze. Zwracam się z prośbą o zainteresowanie remontem ulicy Mostowej. W ciągu tej drogi występuje mostek na rzece Ognica. Mostek jest w stanie agonalnym. Odpowiada za odwodnienie znajdujących się w około łąk, pastwisk. Z obserwacji wynika że firma, która wykonuje remont nie zamierza poprawić naprawić zapadnięty mostek i dzięki temu udrożnić przepływ wody. Wprost przeciwnie w wyniku zagęszczania ziemi i tłucznia betonowego przepusty pod mostkiem są coraz bardziej zagłębiane. Jeśli tak ma wyglądać remont to lepiej byłoby nie ruszać tej drogi. Proszę o zainteresowanie. Pozdrawiam. Mieszkaniec Ognicy." ■ Jarosław Siergiej nowym prezesem Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście. Spółka Zarząd Morskich Portów Szczecin-Świnoujście jest odpowiedzialna za zarządzanie dwoma ważnymi portami w województwie zachodniopomorskim. Port w Szczecinie oraz port w Świnoujściu odgrywają kluczową rolę w obsłudze morskiego transportu towarowego ■ W środę w Bibliotece Narodowej w Warszawie ogłoszono wyniki 22. konkursu o Nagrody „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI”. Jednym z laureatów został Jarosław Molenda i jego książka „Nienacki. Skandalista od Pana Samochodzika”, którą opublikowało Wydawnictwo Prószyński i S-ka. ■ Projekt pod wodą: Dlaczego Park Zdrojowy w Świnoujściu nie wytrzymał deszczu? Park Zdrojowy w Świnoujściu jest znanym miejscem wypoczynku i rekreacji. Obszar pomiędzy ulicami Sikorskiego a Chrobrego został zalany wodą, co stanowi znaczny problem dla terenu, który jeszcze niedawno przechodził proces rewitalizacji. Ostatni, trzeci etap renowacji miał na celu odnowienie i przywrócenie blasku tej zielonej przestrzeni. Jednak pomimo zapewnień o kompleksowym podejściu do projektu, dzisiaj widoczne są poważne niedociągnięcia. Brak odpowiedniego systemu odwodnienia jest najbardziej widoczny w chwili, gdy deszcz pada; nie muszą to być ulewy, aby teren parku zamienił się w rozlewisko ■ W ostatni weekend (3,4 luty) zespoły ratownictwa medycznego udzielały pomocy 18 razy. Były to wezwania do zaburzeń i problemów kardiologicznych, zasłabnięć, duszności, infekcji, krwawienia z przewodu pokarmowego, udaru, jednego zdarzenia drogowego i złego samopoczucia ■